توسط : گزارش اخیر سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی درباره وضعیت ارتباطات ایران در بهار ۱۴۰۴ نشان‌دهنده رشد چشمگیر بازار تلفن همراه و اینترنت سیار است، در حالی که تلفن ثابت با کاهش تعداد مشترکان مواجه شده و توسعه فناوری‌های نوین مانند 5G و فیبر نوری با سرعت کمتری پیش می‌رود. این گزارش تصویری جامع از وضعیت کنونی ارتباطات کشور ارائه می‌دهد.
رشد تلفن همراه و اینترنت سیار
تا پایان خرداد ۱۴۰۴، تعداد خطوط فعال تلفن همراه در ایران به ۱۶۴ میلیون و ۱۹۲ هزار خط رسیده که نسبت به سال گذشته ۶.۰۵ درصد افزایش یافته است. در بخش پهن‌باند سیار نیز با رشد ۶.۴۱ درصدی، تعداد کاربران به ۱۲۱ میلیون و ۲۴۸ هزار نفر رسیده است. در مقابل، تعداد مشترکان تلفن ثابت با کاهش ۲.۳۴ درصدی و پهن‌باند ثابت با رشد اندک ۱.۴۷ درصدی به ۱۱ میلیون و ۲۶۹ هزار نفر رسیده است.
سهم بازار اپراتورها
- همراه اول: با ۸۸ میلیون و ۷۴۱ هزار خط فعال، ۵۴.۰۴ درصد از بازار را در اختیار دارد و نسبت به دوره قبل ۰.۰۵ درصد رشد کرده است.
- ایرانسل: با ۶۹ میلیون مشترک، ۴۲ درصد از بازار را به خود اختصاص داده، اما با کاهش ۰.۰۴ درصدی در سهم بازار مواجه شده است.
- رایتل: با ۵.۷ میلیون مشترک، ۳.۵۲ درصد از بازار را در اختیار دارد و کاهش ۰.۰۱ درصدی را تجربه کرده است.
وضعیت اینترنت سیار: تسلط 4G و عقب‌ماندگی 5G
طبق این گزارش، ۹۴ درصد کاربران اینترنت سیار از فناوری نسل چهارم (4G) استفاده می‌کنند، در حالی که فناوری 5G تنها ۲ درصد از سهم بازار را در اختیار دارد. این آمار نشان‌دهنده کندی توسعه شبکه‌های 5G و پوشش محدود آن در کشور است.
در زمینه تعداد سایت‌های 5G، همراه اول با ۱۲۲۷ سایت فعال پیشتاز است و ایرانسل با ۱۱۵۳ سایت در جایگاه دوم قرار دارد. با این حال، ضریب نفوذ تلفن همراه با رشد ۵.۳۱ درصدی به ۱۸۹.۶۸ درصد رسیده که نشان‌دهنده وابستگی بالای جامعه به ارتباطات سیار است.
کیفیت خدمات اینترنت سیار
میانگین سرعت دانلود در شبکه 4G برای اپراتورها به این ترتیب است:
- همراه اول: ۱۶.۲ مگابیت بر ثانیه
- ایرانسل: ۱۲.۴۶ مگابیت بر ثانیه
- رایتل: ۲۰.۱۸ مگابیت بر ثانیه
نرخ موفقیت اتصال به سرویس داده در همه اپراتورها بالای ۹۹.۵ درصد گزارش شده است. با این حال، شکایات کاربران (۹۷۶۵ مورد در بخش سیار و ۲۵۸۶۵ مورد در بخش ثابت) نشان می‌دهد که کیفیت اتصال و قطعی سرویس همچنان از دغدغه‌های اصلی است.
مکالمه و پیامک: همراه اول در صدر
در بهار ۱۴۰۴، مجموع مکالمات شبکه سیار به بیش از ۸۶ میلیارد دقیقه رسید که ۳.۴۶ درصد نسبت به سال قبل رشد داشته است. همراه اول با ۶۸ درصد، ایرانسل با ۳۱ درصد و رایتل با ۱ درصد از این مکالمات سهم دارند.
در بخش پیامک، بیش از ۵۶ میلیارد پیامک ارسال شده و هر کاربر به‌طور متوسط ماهانه ۱۱۴.۱۳ پیامک ارسال کرده است. همراه اول با ۵۴ درصد، ایرانسل با ۴۰ درصد و رایتل با ۶ درصد از بازار پیامک سهم دارند. نکته قابل توجه، کاهش ۲.۴۴ درصدی میانگین مکالمه ماهانه هر کاربر از ۱۷۹ دقیقه به ۱۷۴.۷۹ دقیقه است.
کاهش محبوبیت تلفن ثابت
تعداد خطوط تلفن ثابت دایر در کشور به ۲۳.۵۹ میلیون خط رسیده که با کاهش ۰.۷۳ درصدی نسبت به سال قبل، ضریب نفوذ آن به ۳۲.۳۲ درصد رسیده است. این کاهش به تغییر الگوی ارتباطی مردم به سمت تماس‌های اینترنتی و کمبود سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های سنتی نسبت داده می‌شود.
توسعه کند فیبر نوری
در بخش پهن‌باند ثابت، فناوری xDSL با ۷.۶ میلیون مشترک همچنان پیشتاز است. فناوری TD-LTE با ۲.۵۵ میلیون، فیبر نوری با تنها ۶۹۱ هزار و شبکه‌های وای‌فای عمومی با ۳۸۷ هزار مشترک در رده‌های بعدی قرار دارند. این ارقام نشان می‌دهد که فیبر نوری با وجود اهمیت آن، همچنان سهم ناچیزی از بازار دارد و توسعه آن با کندی پیش می‌رود.
تحلیل و نتیجه‌گیری
گزارش رگولاتوری نشان می‌دهد که ارتباطات سیار به دلیل پوشش گسترده و رشد مداوم، موتور محرک بازار ارتباطات ایران است. با این حال، فناوری‌های نوین مانند 5G و فیبر نوری هنوز به سطح مطلوب توسعه نرسیده‌اند. در مقابل، کاهش محبوبیت تلفن ثابت نشان‌دهنده تغییر الگوی مصرف به سمت ارتباطات سیار و اینترنتی است. برای رفع چالش‌هایی مانند اختلاف کیفیت خدمات بین مناطق شهری و روستایی و توسعه فناوری‌های جدید، نیاز به سرمایه‌گذاری کلان و همکاری بین دولت و اپراتورها بیش از پیش احساس می‌شود.
